Migracje. Idea festiwalu

Grzegorz Jankowicz

Dyrektor Programowy Festiwalu Conrada

Raymond Queneau, francuski pisarz eksperymentalny i znakomity wydawca, uważał, że wszystkie powieści można podzielić na dwa typy: albo mamy do czynienia z iliadami, w których akcja rozgrywa się w jednym miejscu, albo z odysejami, w których bohaterki i bohaterowie nieustannie podróżują.

Podobnie jest z festiwalami literackimi. Jedne koncentrują się na rozmaicie rozumianej lokalności, prezentują dzieła, które powstały w konkretnym języku i proponują dyskusje na temat historii organicznie związanych z daną przestrzenią. Drugie zajmują się literaturą światową, którą Goethe zdefiniował jako zbiór opowieści przekraczających kulturowe granice, nieustannie cyrkulujących oraz inspirujących czytelniczki i czytelników w różnych częściach globu.

Festiwal Conrada łączy obydwie wspomniane perspektywy. Jego idea narodziła się w Krakowie i właśnie w tym mieście już od piętnastu lat jest rozwijana. Bez tego, co dzieje się w lokalnej kulturze, bez wyjątkowej historii i geografii literackiej nie byłoby tego wydarzenia. Ale to nie wszystko. Wybierając na patrona Festiwalu Josepha Conrada, chcieliśmy zwrócić uwagę na konieczność otwarcia granic i zabezpieczenia możliwości stałego ruchu w obie strony (a możliwość ta dotyczy nie tylko opowieści, nie tylko różnych wizji świata, życia, natury, pracy, relacji społecznych etc., ale także tych, którzy te opowieści tworzą i czytają).

Nigdy nie traktowaliśmy prezentowanych idei jako oczywistych, dlatego nasz Festiwal jest przede wszystkim przestrzenią dyskusji i jako taki nieustannie się przekształca. Dziś – po piętnastu latach intensywnej działalności – jest przedsięwzięciem całorocznym, którego konstelację tworzy kilka wzajemnie uzupełniających się elementów: w październiku odbywa się edycja główna oraz towarzyszące jej pasmo branżowe „Kongres Książki”. W pozostałych miesiącach organizujemy „Lekcje Czytania” (warsztaty czytelnicze dla różnych grup – od młodzieży, przez dorosłych i osoby mające utrudniony dostęp do kultury, w tym osadzonych w aresztach i więzieniach), „Naturę Przyszłości” (cykl rozmów na temat zjawisk, które będą miały kluczowy wpływ na przyszłość świata) oraz „Conrada po godzinach” (spotkania i dyskusje o aktualnych zjawiskach literackich). 

Na początku czekaliśmy na Was w Krakowie. Teraz nie tylko gościmy Was w naszym mieście, ale także staramy się być tam, gdzie i Wy jesteście, zakładając, że nie wszyscy mogą do nas przyjechać, ale wszyscy – bez wyjątku – zasługują na stały kontakt z literaturą.

Grzegorz Jankowicz

Dyrektor Programowy Festiwalu Conrada